Çevre ve Çevre Kirliliği

Çevre; bir organizmanın var olduğu ortam ya da şartlardır ve yeryüzünde ilk canlı ile birlikte var olmuştur. Ekosistem olarak da tanımlanabilir. Hava, su ve toprak bu çevrenin fiziksel unsurlarını, insan, hayvan, bitki ve diğer mikroorganizmalar ise biyolojik unsurlarını teşkil etmektedir.

Bu fiziksel koşulları olumsuz yönde etkileyen, cansız çevre öğeleri üzerinde yapısal zararlar meydana getiren ve niteliklerini bozan yabancı maddelerin hava, su ve toprağa yoğun bir şekilde karışmasına Çevre Kirliliği adı verilmektedir.

Başka bir ifadeyle doğanın kendini temizleme gücünün, yenilenebilirliğinin üstünde olan yüklerin, çevrede meydana getirdiği birikimlerdir çevre kirliliği. Normal şartlarda kendi kendini temizleme özelliği olan doğa, insanların çeşitli faaliyetleri sonucu aşırı olarak kirlenmekte ve kendi gücünü aşan bu kirlenmeyi temizleyememektedir.

Artan nüfus yoğunlukları, bunlara bağlı olarak yaşam gereksinimleri, plansız şehirleşmeler, bölgesel savaşlar, sadece yatırım odaklı endüstriyel büyümeler, teknolojik gelişmeler, her türlü israf çevre kirliliğini telafisi mümkün olamayan boyutlara getirmektedir.

Anayasanın 56. Maddesinde “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir” denilmekte iken çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi konusunda hassasiyet gerektiği açıktır.

Çevre Kirliliği, hava, su, toprak, gürültü, radyasyon gibi şekillerde görülür.

Havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve sürede atmosferde bulunmasıdır. Hava, kendini yenileyebilme özelliğine sahip olduğu için belirli miktardaki zehirlenmeler zamanla yok olabilir. Volkanik patlamalar, orman yangınları gibi sebeplerle oluşan hava kirliliği zamanla temizlenmektedir. Ne var ki, sanayi, motorlu taşıtlar, ısınma kaynaklı kirletici faktörler atmosferde yüksek miktarda zararlı maddelerin oluşması sonucu insan sağlığını etkiler.
Üste git

Canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan su, çevre kirliliğinden çok fazla etkilenmektedir. Fabrika atıkları, evlerde kullanılan deterjanlar, zirai ilaçlar, gübreler, deniz taşıtlarından çıkan mazot, yanmış yağ ve katranlar su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesine böylece suların kirlenmesine sebep olmaktadır.

Sulardaki kirletici maddeler hem insan sağlığını tehdit etmekte hem de sularda yaşayan canlıları olumsuz etkilemektedir.
Üste git

Toprak, su ve havanın içerdiği kirletici unsurlar için son depolama noktasıdır. Toprak, karasal ekosistemin taşıyıcı unsurudur ve toprak kalitesindeki değişim, gerek doğal ve gerekse tarım ekosisteminin verimliliğini etkilemektedir.

Toprağa verilen mineral gübreler, zirai mücadele için kullanılan ilaçlar, endüstri atıkları, nükleer santrallerden gelen sızıntılar, sönmemiş kireç, endüstri, ulaşım, ısınma sonucunda havaya karışan gazlar sebebiyle oluşan asit yağmurları toprağın kirlenmesine sebep olmaktadır.

Toprak kirlenmesi canlıların yaşamsal fonksiyonlarını tehlikeye sokarak, zararlı maddeler bitkilere, bitkilerden de onlarla beslenen canlılara geçerek canlı sağlığını bozar.
Üste git

İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan ve hoşa gitmeyen seslere gürültü olarak tanımlanabilir

Hızlı nüfus artışı, yaşam düzeyinin iyileşmesi ile teknoloji ürünlerinin kullanımının artması, sanayinin gelişmesi, yoğun trafik, çocuk parkları, eğlence yerleri, spor alanları, yağmur, şimşek ve rüzgar gibi atmosferik olaylar gürültü kirliliğine sebep olmaktadır.

Gürültü kirliliği, işitme kaybı, hipertansiyon, kolesterol, adrenalin artışı, gerilme, irkilme gibi fiziksel hasarlar bırakabileceği gibi, agresiflik, motivasyon bozukluğu, davranış bozuklukları gibi psikolojik rahatsızlıklara da sebep olur.
Üste git

Radyoaktif maddelerin hava, su ve toprağa karışmasına radyoaktif kirlenme denir. Radyoaktif maddelerin çevreye yaydığı zararlı ışınlara ve parçacıklara radyasyon denir.

Nükleer enerji santralleri, x ışını makineleri, nükleer silah ve bombalar radyasyon kaynaklarıdır. Radyoaktif maddelerin yaymış olduğu elektronlar toprağa, havaya, suya, bitkilere, bitkilerden besin zinciri ile insan ve hayvanlara çok hızlı bir şekilde geçerek canlı hücrelerdeki elektron dengesini bozar, bunun sonucunda hücreler normal işlevini yerine getiremezler. Radyasyonun etkisi çok uzun yıllara sarkar ve genetik olarak devamlılık riski vardır.